Podiumtechnisch erfgoed in Vlaanderen en Brussel
2019 - 2023
Samen met ETWIE, RITCS en STEPP willen we voor het eerst een methodiek ontwikkelen om de verspreide en diverse collecties van podiumtechnisch erfgoed in Vlaanderen in kaart te brengen, te ontsluiten en op vernieuwende manieren te presenteren.
Wat is podiumtechnisch erfgoed?
Toestellen, installaties, armaturen en machines die podiumtechnici gebruiken in theaters, papieren of digitale foto’s, handleidingen en lichtschema’s, grote theatermachinerieën in een schouwburg, de technieken om het materiaal te gebruiken, verhalen en handelingen van podiumtechniekers … Podiumtechnisch erfgoed is moeilijk in één hokje onder te brengen. Het bevindt zich op het snijpunt van kunsten en techniek en valt daarom vaak tussen wal en schip. Daarnaast is het onroerend, meestal roerend, maar ook immaterieel, waardoor het vaak tussen de mazen van het erfgoednet glipt. Bovendien bestaat er momenteel geen overzicht van dit erfgoed in Vlaanderen en Brussel. Het krijgt onvoldoende aandacht en waardering. Verder wordt podiumtechnisch materiaal nog vaak beschouwd als ‘gebruiksmateriaal’ dat zijn waarde verliest wanneer het niet meer ingezet wordt in voorstellingen. Veel technische kennis en ervaring van podiumtechnici dreigen verloren te gaan, samen met het onbeschermde erfgoed. Nochtans is dit bijzonder type erfgoed noodzakelijk om de technische en innovatieve evolutie van de podiumkunsten te begrijpen. Tijd voor actie dus!
Podiumtechnisch erfgoed in kaart gebracht
Een aantal initiatieven maakten sector en publiek bewust van de waarde en het potentieel van podiumtechnisch erfgoed (met o.a. Chris Van Goethem van het RITCS als bezieler). Samen met ETWIE, RITCS en STEPP zette CEMPER in 2019 een volgende stap. Met het project ‘Podiumtechnisch erfgoed in Vlaanderen en Brussel’ willen we voor het eerst een methodiek ontwikkelen om de verspreide en diverse collecties in Vlaanderen in kaart te brengen, te ontsluiten en op vernieuwende manieren te presenteren. Een nieuwe methodiek is nodig omdat de huidige datamodellen onvoldoende rijk en gedifferentieerd zijn. Een beschrijving van podiumtechnisch erfgoed dient bijvoorbeeld het merk, reeks en type te bevatten, specifieke opmetingen en schade.
Samen podiumtechnici brengen we in eerste instantie collecties met podiumtechnisch erfgoed in kaart op collectieniveau. Hiertoe ontwikkelden we in 2021 een methodiek en een handig sjabloon waar vrijwilligers zelf mee aan de slag kunnen om collecties te beschrijven. De methodiek werd – met enige vertraging omwille van corona — verfijnd en uitgetest op een aantal collecties, waaronder die van Chris van Goethem en die van Stadsschouwburg Brugge. Op de STEPP-contactdag op 12 juni 2021 deden we een warme oproep aan de aanwezige collectiebeheerders om te helpen: waar bevinden er zich collecties met podiumtechnisch materiaal, hoe groot zijn deze en wat is hun globale context? In een online bevraging verspreidden we dezelfde vragen. In de loop van 2022 vinden er naast dit initiatief ook bezoeken aan theaters en schouwburgen over heel Vlaanderen en Brussel plaats, om gelijkaardige informatie te verzamelen.
Het is ons opzet om het niet bij een ‘stand van zaken’ te houden, maar ook effectief iets te doen met de verzamelde informatie. Op basis van deze mapping krijgen we een zicht op de collectiebeheerders en hun collecties, de belangrijkste erfgoedstukken en de bedreigde stukken. We kunnen de beheerders beter helpen bij de zorg voor hun objecten en onderzoeken hoe we de collecties vindbaar en zichtbaar kunnen maken, zowel voor beleid als voor publiek. Tot slot publiceren we binnenkort een dossier op onze website waarin we de verzamelde informatie gebundeld zullen ontsluiten en regelmatig zullen updaten.
Projectmedewerker
