Documentering en overdracht danserfgoed Rosas

Terwijl Anne Teresa De Keersmaeker haar gerenommeerde gezelschap Rosas jaarlijks met nieuwe choreografieën de wereld instuurt, is zij ook zeer bewust op zoek naar manieren om haar dansen te documenteren en haar passie, kennis en repertoire door te geven. Ze richt zich op een breed doelpubliek: van jonge dansers tot absolute dansleken. Hieronder vind je een chronologisch overzicht van uiteenlopende initiatieven.

Performing Arts Research and Training Studios (P.A.R.T.S.) (1985 - heden)

In 1985 opende de Performing Arts Research and Training Studios (P.A.R.T.S.) zijn deuren. De school was een persoonlijke droom van Anne Teresa De Keersmaeker en Bernard Foccroulle (De Munt) en werkte, na het verdwijnen van Maurice Béjart’s dansschool Mudra, de lacune aan een professionele dansopleiding weg. Tot op heden wordt de school geleid door Anne Teresa De Keersmaeker.

Elk jaar worden tientallen internationale, jonge dansers geselecteerd die de 2 of 3‑jarige opleiding in Brussel mogen volgen.

In de opleiding wordt grote aandacht besteed aan het repertoire van Rosas. De studenten van P.A.R.T.S. leren elk jaar één volledige choreografie van Rosas aan. De studenten dansen bovendien geregeld mee in Rosas-producties en kunnen nadien doorgroeien tot vaste waarden in het gezelschap. De bekende danstaal van Anne Teresa De Keersmaeker wordt zo doorgegeven aan een nieuwe generatie dansers.

Meer info op www​.parts​.be/nl/.

Bewegend beeld (1989-heden)

Film is het medium bij uitstek om vluchtige dansbewegingen te documenteren. Rosas speelt hier sterk op in en brengt sinds 1989 regelmatig verschillende documentaires en artistieke dansfilms uit. Hier vind je een overzicht van alle dansfilms en documentaires van Rosas.

Daarnaast worden alle voorstellingen integraal geregistreerd. Rosas bouwt aan een Rosas Visual Library waarin alle registraties worden verzameld. De Rosas Visual Library is niet publiek toegankelijk, maar wordt wel aan scholen en universiteiten ter beschikking gesteld. Daarnaast werkt Rosas aan Vocabularium waarin de basisdansfrase van alle voorstellingen in eenzelfde neutrale setting gefilmd wordt.

Rosas Album (1993)

In 1993 publiceerde Rosas een fotoalbum met ruim 100 zwart-witfoto’s die Herman Sorgeloos nam van voorstellingen in de loop der jaren. De foto’s zijn vaak vanuit een frontaal en objectief standpunt genomen, vanuit de positie van de toeschouwer. Zo proberen ze zo correct mogelijk te laten zien wat de choreografe zelf wil laten zien aan het publiek. Het boek is aangevuld met een repertoirelijst en essays van Dirk Lauwaert, Eric de Kuyper en Marianne Van Kerkhoven.

Lees de recensie van Pieter T’Jonck, De Standaard, 15 juni 1993.

Jubileumpublicatie 'Rosas XX/Anne Teresa De Keersmaeker. Als en slechts als verwondering' (2002)

Naar aanleiding van het 20-jarige jubileum van Rosas in 2002 verscheen een publicatie, bijhorend bij de tentoonstelling Rosas XX (zie verder), met een chronologisch overzicht van alle tot dan toe gedanste producties. Productiefoto’s van Herman Sorgeloos en beelden van ​‘Rosas achter de schermen’ illustreren twee decennia Rosas. In enkele essays reflecteren Jean-Luc Plouvier Sara Jansen, Pieter T’Jonck, Elke Van Campenhout, Michel Uytterhoeven, Jean-Marc Adolphe en Marianne Van Kerkhoven over de betekenis van Rosas en P.A.R.T.S. en dans in het algemeen.

Rosas XX /​Anne Teresa de Keersmaeker. Als en slechts als verwondering, Lg Renaissance du Livre, Doornik, 2002, 336 p.

Tentoonstelling Rosas XX (2002)

Op 20 oktober 2002 werd in het Paleis voor Schone Kunsten in Brussel de overzichtstentoonstelling Rosas XX geopend naar aanleiding van het 20-jarige jubileum van Rosas.

“Wie denkt dat een tentoonstelling over dans maar een flauw statisch afkooksel kan zijn van de dansvoorstellingen zelf, wacht een verrassing in het Brusselse Paleis voor Schone Kunsten (PvSK). Rosas XX, naar aanleiding van twintig jaar optredens van Anne Teresa De Keersmaeker en haar gezelschap Rosas, is zowel een smaakmaker voor mensen die voor het eerst met haar werk in contact komen als een opfrissing van het geheugen van de Rosas-kenners. Video’s spelen daarbij een hoofdrol.” — Uit: ​“Video brengt 20 jaar Rosas tot leven op expo PvSK”, in Gazet van Antwerpen, 17 oktober 2002.

Lees het artikel ​‘Het universum van Rosas’ van Pieter T’Jonck over de tentoonstelling Rosas XX, De Tijd, 23 oktober 2002.

Fotoboek 'Fase, four movements to the music of Steve Reich' (2007)

Het fotoboek Fase, four movements to the music of Steve Reich werd gepubliceerd naar aanleiding van de 25ste verjaardag van de productie Fase, four movements to the music of Steve Reich, die de start van Anne Teresa De Keersmaekers carrière betekende. Het bevat foto’s van verschillende fotografen en tekst van Guy Gypens.

Fase, four movements to the music of Steve Reich, Die Keure, Brussel, 2007.

Educatief project RondOmDans (2008-heden)

In 2008 startte Rosas met het kunsteducatieve project RondOmDans. Een klas uit het vijfde jaar van een secundaire school wordt in dit project volledig in het Rosas-bad gedompeld. Het programma bestaat uit een bezoek aan Rosas/P.A.R.T.S., een open gesprek met de Rosas-dansers en het volgen van een dansles in de studio’s. Op school wordt een theoretisch luik uitgewerkt: vanuit verschillende vakgebieden worden linken naar de voorstelling en naar hedendaagse dans in het algemeen gelegd. Dit parcours wil de leerlingen optimaal voorbereiden op het bijwonen van de generale repetitie, die Rosas speciaal hiervoor tijdens de schooluren organiseert. Met deze uitgebreide kennismaking hoopt Rosas de passie en kennis over de producties door te geven.

Meer info op www​.rosas​.be.

Early Works (2011)

Anne Teresa De Keersmaeker selecteerde vier choreografieën uit haar vroegste werk, namelijk uit de periode 1982 – 1987, en voerde deze op in het kader van de reeks ​‘Early works’ die in maart 2011 op tournee ging. De vier choreografieën — Fase, four movements to the music of Steve Reich (1982), Rosas danst Rosas (1983), Elena’s Aria (1984) en Bartók/​Mikrokosmos (1987) — belichamen de beginperiode, de aanzet tot de ontwikkeling van de choreografische taal van Anne Teresa De Keersmaeker. Elena’s Aria werd voor het eerst sinds zijn creatie hernomen; de drie andere voorstellingen staan al langer op het Rosas-repertoire

“For the audience it puts things in perspective… And for young people, who haven’t seen those pieces, they keep on being very fresh…. The pieces make it able to say something about us, here today now.” — Anne Teresa De Keersmaeker in video: ​‘Inside Dance: Rosas The Early Works’, Website Sadler’s Wells.

Publicaties 'Hear My Voice' en 'Violin Phase' (2011)

Hear My Voice bestaat uit drie essays door Bojana Bauer, Bojana Cvejic en Rudi Laermans over de voorstellingen Keeping Still, The Song en 3Abschied gecreëerd door Anne Teresa De Keersmaeker, Ann Veronica Janssens, Michel François en Jérôme Bel.
Meer info op www​.rosas​.be

De publicatie Violin Phase bevat uitzonderlijke foto’s van de solo Violin Phase, die Anne Teresa De Keermaker in 2011 bracht in het zand in het MoMa (New York). Violin Phase is één van de vier delen van Fase, four movements to the Music of Steve Reich, een stuk dat in 1981 werd gecreëerd. Het boek wordt ingeleid met een tekst van Catherine de Zegher en Erin Manning.
Meer info op www​.rosas​.be.

'A Choreographer’s Score': 3-delige reeks publicaties van Bojana Cvejic (2012-2014)

In 2012 begon Anne Teresa De Keersmaeker met het drieluik A Choreographer’s Score. In drie lijvige boeken (telkens vergezeld van enkele dvd’s) documenteert ze zo minutieus en helder mogelijk enkele sleutelwerken uit haar oeuvre:

• deel 1: ​‘The early works’ (Fase, Rosas danst Rosas, Elena’s Aria en Bartók, 1982 – 1987);
• deel 2: de locatievoorstellingen En Atendant en Cesena (2010−2011);
• deel 3: Rain (2001) en Drumming (1998).

“Dit zorgvuldig samengestelde boek is mooi geïllustreerd en zoveel meer dan een salontafelboek. Het is een sober vormgegeven naslagwerk dat bulkt van de zo helder mogelijk geformuleerde informatie. Je leest het boek het best terwijl je de vier bijgeleverde dvd’s (een dvd per creatie) bekijkt. Zo ontvouwt de ogenschijnlijk erg danstechnische taal zich tot een revelerende kroniek van het denken over en creëren van vier dansmeesterwerken.” — Els Van Steenberghe in: Van Steenberghe, E., ​‘Anne Teresa De Keersmaeker analyseert zichzelf in uitmuntend boek’, Knack Focus, 3 mei 2012.

Cvejic, B. en De Keersmaeker, A.T., A Choreographer’s Score: Fase, Rosas danst Rosas, Elena’s Aria, Bartók, Brussel, 2012.

Cvejic, B. en De Keersmaeker, A.T., En Atendant & Cesena: A Choreographer’s Score, Brussel, 2013.

Cvejic, B. en De Keersmaeker, A.T., Drumming & Rain: A Choreographer’s Score, Brussel, 2014.

Meer info op www​.rosas​.be.

Onderzoeksproject 'Capturing Dance Movements, Intensities and Embodied Experiences' (2012-2016)

Ook samen met het academische veld wordt nagedacht over het documenteren van dans. Zo participeerde Rosas aan het onderzoeksproject van de Universiteit Gent Capturing Dance Movements, Intensities and Embodied Experiences — Research Into New Possibilities of Digital Media for Dance Analysis and Notation based on Fase (1982) by Anne Teresa De Keersmaeker and ROSAS. Daarbij werd onderzocht hoe digitale media kunnen bijdragen tot het vinden van innovatieve dansanalyse- en dansnotatiemethoden met bijzondere aandacht voor de mogelijkheden van motion capture.

Meer info op de website van Universiteit Gent.

Re: Rosas! The fABULEUS Rosas Remix Project (2014)

Samen met fABULEUS werd het kunsteducatieve Youtube-project Re:Rosas! gelanceerd, waarmee de choreografe iedereen uitnodigt om een ​‘remix’ te maken van een vereenvoudigde ​‘stoelenscène’. Op www​.rosasdanstrosas​.be vind je vier filmpjes. Na een aanmoedigend woordje leggen De Keersmaeker en Rosas-danseres Samantha van Wissen in drie instructiefilmpjes de verschillende bewegingen en de structuur van de choreografie stap voor stap uit.

Bibliografie

Anne Teresa De Keersmaeker: Work/​Travail/​Arbeid, geraadpleegd op 08/01/2015, (http://​www​.wiels​.org/​e​n​/​e​x​h​i​b​i​t​i​o​n​s​/​6​2​3​/​A​n​n​e​-​T​e​r​e​s​a​-​D​e​-​K​e​e​r​s​m​a​e​k​e​r​-​W​o​r​k​/​T​r​a​v​a​i​l​/​A​rbeid).

Bauer, B., Cvejic, B. en Laermans, R., Hear my voice, Brussel, 2011.

Capturing Dance Movements, Intensities and Embodied Experiences, geraadpleegd op 08/01/2015, van http://​www​.theaterwetenschappen​.ugent​.be/fase.

Claassen, K., Vroegste choreografieën De Keersmaeker hernomen, in Knack Focus, 10 maart 2011, (http://​focus​.knack​.be/​e​n​t​e​r​t​a​i​n​m​e​n​t​/​t​h​e​a​t​e​r​/​v​r​o​e​g​s​t​e​-​c​h​o​r​e​o​g​r​a​f​i​e​e​n​-​d​e​-​k​e​e​r​s​m​a​e​k​e​r​-​h​e​r​n​o​m​e​n​/​a​r​t​i​c​l​e​-​n​o​r​m​a​l​-​1​9​7​6​3​7​.html).

Cvejic, B. en De Keersmaeker, A.T., A Choreographer’s Score: Fase, Rosas danst Rosas, Elena’s Aria, Bartók, Brussel, 2012.

Cvejic, B. en De Keersmaeker, A.T., En Atendant & Cesena: A Choreographer’s Score, Brussel, 2013.

Cvejic, B. en De Keersmaeker, A.T., Drumming & Rain: A Choreographer’s Score, Brussel, 2014.

De Belder S., Van Rompay, T., P.A.R.T.S. – documenting ten years of contemporary dance education, 2006, Brussel.

De Keersmaeker, A.T. en Gypens, G. ed., Fase, four movements to the music of Steve Reich, 2007, Brussel.

de Zegher C. en Manning, E., Violin Phase, Brussel, 2011.

Gypens, G., Jansen, S. en Van Rompay, T. ed., Rosas/​Anne Teresa De Keersmaeker, Tournai, 2002.

Henneman, I., Hillaert, W., Hoe beter de dans hoe moeilijker te fotograferen, rekto : verso, Zomerlijn 2011, (http://​www​.rektoverso​.be/​a​r​t​i​k​e​l​/​h​o​e​-​b​e​t​e​r​-​d​e​-​d​a​n​s​-​h​o​e​-​m​o​e​i​l​i​j​k​e​r​-​t​e​-​f​o​t​o​g​r​a​feren).

Karreman, L. (2013), The Dance Without The Dancer, in Performance Research: A Journal of the Performing Arts, 18:5, 120 – 128.

P.A.R.T.S. van Anne Teresa De Keersmaeker wint Zilveren Leeuw in Venetië, Knack Focus, 26 mei 2010, (http://focus.knack.be/entertainment/theater/p‑a-r-t-s-van-anne-teresa-de-keersmaeker-wint-zilveren-leeuw-in-venetie/article-normal-193531.html).

Sorgeloos, H., Rosas album. Foto’s van Herman Sorgeloos, TIN, 1993.

T’Jonck, P., Foto album van Herman Sorgeloos over Rosas, De Standaard, 15 juni 1993, (http://​sarma​.be/​d​o​c​s​/1744).

Van Steenberghe, E., Anne Teresa De Keersmaeker analyseert zichzelf in uitmuntend boek, Knack Focus, 3 mei 2012, (http://​focus​.knack​.be/​e​n​t​e​r​t​a​i​n​m​e​n​t​/​t​h​e​a​t​e​r​/​d​a​n​s​-​a​n​n​e​-​t​e​r​e​s​a​-​d​e​-​k​e​e​r​s​m​a​e​k​e​r​-​a​n​a​l​y​s​e​e​r​t​-​z​i​c​h​z​e​l​f​-​i​n​-​u​i​t​m​u​n​t​e​n​d​-​b​o​e​k​/​a​r​t​i​c​l​e​-​n​o​r​m​a​l​-​2​0​4​6​2​1​.html).

Van Steenberghe, E., Een mobiele masterclass van Anne Teresa De Keersmaeker, Knack Focus, 1 januari 2014, (http://​focus​.knack​.be/​e​n​t​e​r​t​a​i​n​m​e​n​t​/​t​h​e​a​t​e​r​/​e​e​n​-​m​o​b​i​e​l​e​-​m​a​s​t​e​r​c​l​a​s​s​-​v​a​n​-​a​n​n​e​-​t​e​r​e​s​a​-​d​e​-​k​e​e​r​s​m​a​e​k​e​r​/​a​r​t​i​c​l​e​-​n​o​r​m​a​l​-​5​1​4​9​5​1​.html).