Home Thema's Onderzoek jazzerfgoed

Onderzoek jazzerfgoed

Op deze pagina vind je lopende en afgeronde onderzoeksprojecten over of op basis van jazzerfgoed in Vlaanderen en Brussel en onderzoekstopics als inspiratie voor je paper of scriptie.

Onderzoekstopics jazzerfgoed

Op academisch vlak is de Belgische jazzgeschiedenis een nagenoeg onontgonnen terrein. Dit maakt onderzoek enerzijds eenvoudig aangezien er nog zoveel kan gebeuren, anderzijds kan het voor moeilijkheden zorgen omdat het niet voor de hand ligt om een concreet en handelbaar onderzoeksonderwerp af te bakenen binnen de talrijke mogelijkheden. Daarom bieden we hier enkele brede domeinen (eerder dan kant-en-klare onderwerpen). Deze suggesties richten zich zowel tot musicologen en musici, als tot historici, sociologen, literatuurwetenschappers, en anderen. Uiteraard zijn alle types van onderzoek mogelijk, gaande van muzikale of socio-historische studies, tot receptie- en comparatief onderzoek.

Onderstaande lijst geeft dus geen bruikbare onderzoeksonderwerpen, maar kunnen een eerste inspiratiebron zijn of aanzet geven naar een concreet afgebakend onderwerp. Tal van andere rubrieken in dit dossier (“Collecties en archieven”, Literatuur”, enz.) wijzen je de weg naar diverse bronnen. Aarzel niet om CEMPER te contacteren indien je vragen hebt of hulp nodig hebt bij het uitwerken van een onderwerp.

Maak je een paper, thesis of ander type van publicatie (artikel, dissertatie, brochure, etc.) omtrent de Belgische jazz (in de breedste zin van het woord), dan kan je ons dit melden en, indien gewenst, een (digitaal) exemplaar bezorgen via contact@​cemper.​be. Wij zorgen er voor dat je werk wordt opgenomen bij de publicaties. Ook andere potentiële onderzoeksonderwerpen en/​of ‑domeinen zijn steeds welkom voor opname in de lijst.

Biografieën en monografieën

Over Toots Thielemans, Bobby Jaspar en René Thomas zijn reeds enkele publicaties verschenen, maar een resem Belgische jazzmusici en bands zijn tot op heden niet of amper bestudeerd: Fud Candrix, de Bob Shots, Philip Catherine, enz. Ook deelaspecten van deze musici of bands kunnen een thema vormen, zoals de fusion’-periode van Catherine of Toots’ werk voor film- en televisiemuziek.

Belgische buitenlanders en buitenlandse Belgen (wisselwerking tussen België en het buitenland)

Verschillende buitenlandse musici maakten België (tijdelijk) tot hun thuis, zoals Mal Waldron, Art Taylor en Steve Lacy; omgekeerd zijn er verschillende Belgen die enige tijd in landen als Frankrijk en de VS woonden en werkten, zoals Francy Boland en de reeds vermelde Bobby Jaspar, René Thomas en Toots Thielemans.

Stijlen en genres

Hoewel een stijlstudie van een genre vaak te omslachtig is, is het mogelijk om rond deelaspecten of bepaalde musici te werken. Een willekeurige greep uit de Belgische jazzgeschiedenis: de revivalbeweging of oude stijl’-jazz met onder meer The New Orleans Roof Jazzmen, de fusion’ met onder meer Mauve Traffic (Steve Houben) en Placebo (Marc Moulin) en de Gypsy Swing van onder meer Fapy Lafertin en Koen De Cauter.

Jazz in de steden

Verschillende steden ontwikkelden een eigen subcultuur binnen de jazz, zoals de Gentse avant-garde scène rond De Spiegel, en iets later deze in Antwerpen rond de W.I.M. van Fred Van Hove. In deze context past tevens het ganse muziekleven rond de Brusselse De Kaai aan het begin van de jaren 90, wat onder meer leidde tot de oprichting van de Nasa Na Band, de voorloper’ van Aka Moon.

Organisatoren en promotoren

De Belgische jazz werd niet enkel door de musici zelf gestuurd; vaak stonden ook organisatoren en promotoren mee aan de basis van initiatieven ter stimulering en promotie van de Belgische jazz, denken we bijv. aan Felix Faecq of Juul Anthonissen.

Platenmaatschappijen en muziekuitgeverijen

België telde heel wat muziekuitgeverijen en later platenmaatschappijen die zich specialiseerden in (vaak Belgische) jazz. Ook hier is Faecq een belangrijk figuur, maar ook mensen zoals Jacques Kluger of het vroege rock&roll label Ronnex Records. Zie bijvoorbeeld De Geschiedenis van de Belgische Muziekindustrie (Gust De Meyer en Kris Ameryckx).

Sociaal-culturele fenomenen

De relatie van jazz binnen belangrijke sociale, economische en culturele fenomenen in België zijn het onderzoeken waard, bijv. de wereldtentoonstelling van 1958 (de expo 58’), de rederij Red Star Line, de talrijke jazztornooien die kunnen worden beschouwd als voorlopers van de internationale wedstrijd Jazz Hoeilaart, de rol van de openbare omroep (NIR/INR, BRT/RTB, VRT en Klara) op vlak van jazz, enz.

Cross-over

Jazz is niet enkel als een puur muzikaal fenomeen te beschouwen, maar treedt ook in relatie met andere kunstuitingen (literatuur, cinema, beeldende kunst), ook in België. Just Friends (Marc-Henri Wajnberg, 1993) en Meeuwen Sterven in de Haven (Roland Verhavert, Ivo Michiels & Rik Kuypers, 1955) zijn twee Belgische films met jazz als soundtrack. Cel Overberghe en Peter Jacquemyn zijn behalve jazzmusici ook beeldende kunstenaars. Dat het eerste serieuze’ boek over jazz geschreven is door de Belg Robert Goffin weet u misschien al, maar ook Paul Van Ostaijen, Willy Roggeman en zijn kompanen van Stichting Labris hadden vaak jazz tot onderwerp (zie het boek Rebelse Ritmes van Matthijs de Ridder). En wat te denken van jazz en stripverhalen?