Dans vertaald. Medium en context in vraag
Dans laat een diversiteit aan sporen achter. De oorspronkelijke opvoering of ervaring kan allicht nooit meer worden opgeroepen. Maar dans gaat evenzeer over ‘doorgeven’ als over ‘verdwijnen’. In de studio, op het podium: elders in dit dossier gaan we in op wat er op dit vlak gebeurt in de gebruikelijke danscontext. Steeds meer kunstenaars raken echter gefascineerd door de uitdaging om dans ook in andere media en contexten door te geven. Dit vormt een artistieke uitdaging, maar laat ook toe om nieuwe publieken vertrouwd te maken met hun oeuvre. En de ervaring van het bestaand publiek te verrijken door nieuwe perspectieven aan te reiken. Kortom, het draagvlak voor dans vergroten.
“Exhibitions, installations, documentaries, books, etc. can be ways for artists to re-contextualize their work and re-purpose their legacy materials, and to engage new audiences who might not come to their performances but could be drawn to another venue such as a museum.” — Blog Artist-driven Archives
Online platformen als YouTube blijken ideaal om jongeren te bereiken en kennis van dans door te geven. Er zijn losse filmpjes met voorstellingsfragmenten, maar ook didactisch uitgewerkte reeksen. Dat bewijst het razend populaire project Re:Rosas!, waarmee Anne Teresa De Keersmaeker iedereen uitnodigt om een ‘remix’ te maken van een vereenvoudigde ‘stoelenscène’ uit haar legendarische productie Rosas danst Rosas (1983). De Pina Bausch Foundation volgde dit voorbeeld voor de ‘NELKEN-line’, de befaamde lijndans ‘Spring, Summer, Autumn, Winter’ uit de productie Nelken. Zo daagt het internet dans uit om nieuwe media op te zoeken en zichzelf heruit te vinden.
Ook via film en documentaire kan een breed publiek kennismaken met dans. Voor vele (jonge) mensen was de film PINA van Wim Wenders de eerste kennismaking met het werk van Pina Bausch. Film kan zo een rol spelen in het effectief toeleiden van het publiek naar de podiumzaal zelf. Maar hoe vertaal je dans naar het filmdoek? Wim Wenders zocht jaren naar een geschikte methode om Pina’s werk te verfilmen en startte pas met de intrede van de nieuwe 3D-technologie. Voor de verfilming van Rosas danst Rosas plaatste Thierry De Mey de choreografie in een andere ruimtelijke context: een oude school van architect Henry Van de Velde. De geometrische en ruimtelijke kwaliteiten van dit gebouw werden maximaal gebruikt. Dat dansfilms de laatste jaren aan populariteit winnen, is te merken aan het succes van dansfilmfestivals als het international dancefilmfestival brussels en Cinedans.
“De online dansfilm is de mooiste manier om te overleven omdat er tegelijkertijd een nieuw genre ontstaat.” — Thierry De Mey
Dans gaat ook regelmatig een tweede leven leiden via tentoonstellingen. Enkele voorbeelden zijn ‘Danser sa vie’ (Centre Pompidou, Parijs) en de gedanste tentoonstelling ‘Work/Travail/Arbeid’ van Rosas. Waar ‘Danser sa vie’ vrij klassiek van opvatting was, is ‘Work/Travail/Arbeid’ een experiment waarin een dansvoorstelling opnieuw geïnterpreteerd wordt voor de radicaal verschillende tijdelijke en ruimtelijke omstandigheden van een museale context.